Consuminder je foodprint

Hoe werkt het

Met wat je eet en wat je koopt bepaal je hoeveel hulpbronnen je van de aarde nodig hebt. Er is een sterke relatie tussen wat je eet en de milieu-impact. Deze impact wordt ook wel je voetprint genoemd waarmee uitgedrukt wordt hoeveel jij zelf nodig hebt. Waarmee je het meeste impact kan maken is voeding, hiernaar wordt verwezen als foodprint. De gemiddelde Westerling heeft 2 voetbalvelden aan oppervlakte nodig voor de persoonlijke voedselvoorziening. Zoveel ruimte hebben we echter niet als we de beschikbare oppervlaktes eerlijk over de wereld verdelen.

Testimonials

Daphne (56): Vanaf jong had ik al een sterke mening over het eten van dieren. Dat wilde ik niet! Geen Flappie, geen stuk koe en geen kip. Misschien dat dit wel versterk is door vakantie in Duitsland waar het gewoon was om grote schnitzels te eten in een restaurant boven de levende varkens. Mij niet gezien! Ik was vegetarisch en in de loop van de jaren stapte ik over op veganistisch. Ik hoorde dat geitenkaas eten net zo dieronterend was. Want alle jonge mannetjes geitjes werden direct na de geboorte geslacht! Het besef dat veganistisch eten ook nog eens goed voor de aarde was, kwam een aantal jaren geleden. Ik zag de documentaire Cowspiracy. Hierin wordt voorgerekend wat er allemaal bij productie van vlees kwam kijken. Een vleeseter gebruik 17x meer aan water, bodem en energie dan een veganist. De conclusie van de documentaire was duidelijk: Willen we met zijn allen nog lang op deze planeet leven, dan moeten we stoppen met vlees eten. Consumeren van dierlijk producten zorgt voor ontbossing, verdroging, lege zeeën en nog meer milieuvervuiling. Daar werk ik niet meer aan mee! 

Wat is er wetenschappelijk bekend?

Om de milieu impact van ons dagelijks leven na gaan werd berekend wat de gemiddelde consument verbruikt en welke milieubelasting dit tot gevolg heeft. Hierbij wordt meestal gebruik gemaakt van levenscyclus analyses (LCA) zodat de gehele productie keten van zaad tot bord wordt meegenomen ook wat voor de consument niet zichtbaar is. Een Nederlandse analyse door onafhankelijk bureau CE Delft, die de afgelopen jaren herhaaldelijk werd uitgevoerd, berekende de 10 grootste impact factoren¹. Deze impact brengt niet alleen de impact op de menselijke gezondheid in rekening zoals smog en fijnstofvorming maar kijkt ook naar de effecten op ecosystemen zoals verzuring van de bodem en uitputting van belangrijke grondstoffen zoals mineralen. In het overzicht kan je zien dat alles wat we aankopen van spullen verreweg het meeste impact heeft maar alles van voedsel valt zeker ook niet te verwaarlozen want daaronder valt vlees, vis, plantaardig eten, drinken, zuivel en eieren.

Maar er is ook goed nieuws want de gegevens van 2018 zijn inmiddels veranderd. De impact van vlees eten is verminderd door met z’n allen minder vlees te gaan eten. Hierdoor is de impact van vlees en vis, die de 2 de grootste was gezakt naar de 4de plaats. Lees zeker het boek van ‘de verborgen impact’² of ‘EcoPositief in vijf stappen’³ van Babette Porcelijn, of volg een workshop van ‘Think big act now’ als je hier meer over wil weten. Recent onderzoek toonde aan dat een verandering in voedselpatronen nodig is om de klimaatdoelstellingen van 2050 te halen. Hierbij bevestigden ze ook de voorkeur voor een veganistisch voedingspatroon omdat dit het minste uitstoot⁴.

Wat kun je zelf doen?

Bereken je eigen impact en foodprint
Meten is weten, want als je een beeld krijgt waar je zelf het meeste impact maakt, dan kan je er gerichter mee aan de slag. Als je je algemene impact op het milieu wil weten, dan kan je jouw verborgen impact hier berekenen (tip voor Belgen, Nederlandse postcodes vereisen na 4 cijfers ook 2 letters dus je kan BE toevoegen na je belgische postcode). Heb je vooral interesse in je voedselimpact dan kan je de korte foodprint/voedselafdruk bepaling van het voedingcentrum uitvoeren. Hierbij is goed om te weten dat er maximaal 0,9 hectare en 2740 liter water beschikbaar is voor elke wereldbewoner.

Consumeer en koop enkel wat je nodig hebt. 
Teveel eten is niet alleen ongezond voor je maar het verbruikt ook onnodig veel grondstoffen van de aarde. Dit maakt het extra waardevol om te leren aanvoelen hoeveel je echt nodig hebt en niet te over eten, zeker als die voedingsmiddelen geen waardevolle nutrienten aanleveren. Hetzelfde geldt voor de inkopen die je doet, koop enkel wat je nodig hebt dan verspil je ook minder. Je kan zelfs actief dingen van de verspilling redden door producten te kopen die bijna over datum zijn of eten te redden via bijvoorbeeld Too Good To Go of lokale Foodsharing initiatieven zoals een deel koelkast.

Koop lokaal en uit het seizoen. 
Hiermee maak je gebruik van een korte keten tussen boer en consument. Nog beter is om uit je eten moestuin te eten. Met een tuin van 10×10 kun je zoveel van je groente zelf telen. Daarnaast zijn er vele initiatieven waar je zelf kunt oogsten soms in het seizoen zoals bessenpluktuinen of door een abonnement af te sluiten bij de boer. Een overzicht van deze gemeenschappelijke duurzame en biologische landbouw systeem, ook community supported agriculture (CSA) genoemd in het Engels vind je hier voor België en hier voor Nederland.

Eet groente en fruit
Het eten van plantaardige producten is ook voor het milieu een pak beter dan dierlijke producten. Naast de gezondheidsaspecten is fruit uit een ver land via de boot nog altijd beter dan vlees uit de buurt. Eet je veel fruit, overleg dan eens met je groenteboer of je overschotten van de groothandel kunt krijgen. Veel fruit met een klein plekje kun je nog steeds goed consumeren. Het meeste fruit wordt namelijk onrijp verkocht. Als ze echt rijp zijn, zijn ze onverkoopbaar volgens supermarkten en groente en fruithandels. Dit rijpe fruit wordt dan niet verspild en zijn super voor je gezondheid. 

Plant voedselbossen
Gelukkig is er goede beweging gaande om voedselbossen aan te planten. Hier worden fruit en nootbomen gepland waar je jaarlijks kunt oogsten. De bossen zijn vaak van de donateurs. Diversiteit van bossen is welkom en lokaal fruit smaakt heerlijk.

Waar vind je meer informatie? 

Kijk eens naar de documentaire ‘Cowspiracy’. Je vindt deze bijvoorbeeld op netflix.

Bronnen

1. de Graaff L, Bergsma G. Top 10 milieubelasting van de gemiddelde consument. 2018. https://www.ce.nl/publicaties/2195/top-10-milieubelasting-van-de-gemiddelde-consument-versie-februari-2018
2. Porcelijn B. De verborgen impact, Alles voor een eco-positief leven. Volt. 2017
3. Porcelijn B. EcoPositief in vijf stappen, Doeboek voor een duurzaam dagelijks leven. Volt. 2020
4. Theurl MC. et al. Food systems in a zero-deforestation world: Dietary change is more important than intensification for climate targets in 2050. Sci. Total Environ. 735, 139353 (2020).