Vleesvrij? 4 redenen op een rij.

Deze maand is er heel wat aandacht voor vleesvrij en plantaardig eten. In België loopt de Veggiechallenge de hele maand maart en van 8 tot 14/3 vond in Nederland de Nationale Week Zonder Vlees plaats. Laat je hierdoor net als de bijna 45.000 deelnemers inspireren en probeer eens een plantaardige maaltijd! Wij promoten een gezond plantaardig voedingspatroon en geven hierbij 4 redenen mee waarom je voor plantaardige voeding kan kiezen. Ook als je al een plantaardige levensstijl volgt kunnen deze redenen van pas komen wanneer je vragen krijgt over je keuzes en voedingspatroon.

Emmy Van Daele: “Vleesvrij, daar begon het voor mij mee, als kind, maar eigenlijk voelde elke vorm van dierlijke consumptie niet goed aan. Hierdoor werd ik al snel vegetariër, en vervolgens veganist waarbij ik overschakelde op plantaardige producten. Als vierjarige waren mijn keuzes misschien vooral gebaseerd op een soort buikgevoel en een band met dieren waarbij ik hen niet als gebruiksgoederen zag. Over de jaren heen zijn daar heel wat gegronde redenen bij gekomen. Niet alleen omdat ik er me uit interesse in verdiepte maar ook omdat je als je anders eet dan anderen, net als met andere levensstijlkeuzes, een vragenvuur ervaart waarbij je je keuzes moet verantwoorden. In eerste instantie vond ik die verantwoording vreemd maar nu ik mijn redenen goed op een rijtje heb en kan verwoorden levert het meestal een goed gesprek op. Bovendien maakt het mijn dagelijkse voedselkeuzes veel gemakkelijker en vermindert het verleiding voor ongezonde dierlijke producten.“

1. Voor goede gezondheid

Een plantaardig dieet dat gezond en evenwichtig wordt samengesteld, voldoet niet alleen aan de dagelijkse behoeftes aan voedingsstoffen maar het bevordert ook de gezondheid. De Academy of Nutrition and Dietetics geeft zelfs aan dat vegan voedingspatronen kunnen toegepast worden in alle levensstadia: van baby tot oudere, ook voor atleten en tijdens de zwangerschap.¹ Mocht je denken dat je dierlijk eiwit nodig hebt om bijvoorbeeld sport te beoefenen dan raden we je aan om de documentaire van The Game Changers te bekijken die onder andere op Netflix beschikbaar is. Bovendien tonen verschillende onderzoeken aan dat een gebalanceerd plantaardig voedingspatroon geassocieerd wordt met  een lager risico op hartziekten, lagere cholesterolwaarden, minder verhoogde bloeddruk en type 2 diabetes, een gezonder gewicht en minder kankergevallen in vergelijking met een voedingspatroon van vleeseters^1,2. Als je van de gezondheidsvoordelen van plantaardige maaltijden wil genieten vind je hier info over de samenstelling van zo’n voedingspatroon en hier enkele voorbeeldrecepten.

2. Voor de dieren

Wist je dat we in België alleen jaarlijks 285 miljoen dieren doden voor voeding? (In Nederland is dat 622,2 miljoen). Dat komt neer op bijna 2000 dieren per persoon en dit terwijl dieren ook individuen zijn en geen dingen of gebruiksproducten. Ze ervaren emoties zoals vreugde maar ook angst en pijn. Als we daar rekening mee houden, kijken we anders naar ons bord, want dieren worden vaak in erg slechte omstandigheden gefokt voor de vlees- en zuivelindustrie. Hierbij worden ze niet alleen slecht behandeld en krijgen ze hormonen toegediend maar komen ze vaak ook nooit in de natuur en de buitenlucht. Bovendien krijgen de dieren niet hun natuurlijke voedsel maar het voedsel dat hen het snelst en goedkoopst kan laten groeien. De fokmethodes zorgen nog voor extra onwenselijke stoffen in dierlijke producten zoals hormonen, antibiotica en in het geval van vissen en zeedieren ook veel microplastics en andere watercontaminanten. De manier waarop dieren gefokt worden zorgt voor infectievirussen zoals corona en veroorzaakt ook een ernstige antibioticaresistentieproblematiek die problemen oplevert voor de volksgezondheid (leer er meer over in dit filmpje). 

Dan lijken biologische alternatieven en bijvoorbeeld vrije-uitloopeieren misschien een goed alternatief maar uiteindelijk wordt het dier dat op je bord ligt, en vaak nog vele andere dieren zoals mannelijke kuikens die vernietigd worden in de legkippenindustrie, nog steeds gedood. Dit is ethisch niet te verantwoorden.
Speciësisme (discriminatie tussen wezens op basis van hun soort, doorgaans discriminatie van diersoorten door de mens) speelt hierbij een grote rol. Dat merk je al snel als mensen bijvoorbeeld horen dat er in China hond wordt gegeten terwijl ze hier als huisdier worden bestempeld maar waarom zou een varken of koe minderwaardig zijn en wel moeten sterven voor ons culinair genot? Nutritioneel gezien hebben we het vlees immers niet nodig. Ed Winters, ook bekend als Earthling Ed, heeft de ethische grond voor een plantaardige levensstijl heel goed verwoord, bijvoorbeeld in de onderstaande videoserie met 30 redenen om voor plantaardige producten te kiezen. Hij weerlegt veel voorkomende uitspraken zoals “onze voorouders aten dieren” en “plantaardig eten is duur”. 

3. Voor het milieu

Plantaardige voeding wordt veel efficiënter geproduceerd, er zijn minder grondstoffen en middelen voor nodig. Alle voedsel en water die je jarenlang aan dieren geeft, worden toch niet zo efficiënt omgezet in wat voor de mens bruikbaar is. Het is milieuvriendelijker om die plantaardige voedingsmiddelen rechtstreeks te consumeren dan met de dierlijke tussenstap^3,4. Bovendien is er voor veeteelt veel water, land en voedsel nodig (zie onderstaande figuur) en draagt de veeteelt bij aan de productie van ongewenste broeikasgassen zoals methaan en stikstof. Zo gebruikt veeteelt 30 % van het landoppervlak en drinkwater rechtstreeks maar is er ook een derde van het akkerland nodig voor diervoeding⁵.

De Verenigde Naties geeft daarom ook aan dat dieren kweken voor voedsel één van de belangrijkste oorzaken is van de huidige milieuproblematiek⁶. Hier kun je meer lezen over de ecologische voetafdruk van ons voedsel en vind je links om zelf je impact te berekenen.

4. Voor medemens en rechtvaardigheid

De lagere efficiëntie van gebruik van voedingsmiddelen door de dierlijke tussenstap heeft als gevolg dat plantaardige voeding veel meer mensen kan voeden. Alle gewassen, of toch zeker de grond, het water en de middelen die gebruikt worden voor de productie van dierenvoeding  kunnen ingezet worden voor menselijke consumptie. Hierdoor kunnen er 70 % meer calorieën voor menselijke consumptie beschikbaar worden. Als we allemaal plantaardig eten kan het voedsel beter verdeeld worden en kan er voldoende geproduceerd worden om de wereldbevolking te voeden. Bovendien creëert veeteelt niet enkel een lokaal probleem want soms komt zelfs tot de helft van de diervoeders van buiten Europa. Dit zorgt daar voor watertekorten, vervuiling, broeikasgassen en ontbossing zoals in het Amazonewoud. Bij rechtvaardige voedingsmiddelen denk je misschien aan fairtradeproducten maar de keuze voor plantaardige producten heeft een nog grotere impact.

Wij willen als De Groene Dag onze medemens hierover informeren. Dus deel gerust dit artikel met iedereen die vragen stelt over je voedingspatroon of iedereen die ervoor openstaat om zijn voedingspatroon gezonder en duurzamer te maken. Zo bieden we onder andere een startersgids om aan de slag te gaan en receptenboeken met zuivelalternatieven aan.

Daarnaast verbinden wij ook gelijkgezinden, dus als je aan de slag wil met deze levensstijl kan je lid worden of deelnemen aan een van de volgende activiteiten.

Want het voordeel is, je hoeft niets te missen. Je kan genieten van heerlijke plantaardige maaltijden. Wij kunnen je ondersteunen om over te schakelen naar een voedingspatroon met alle bovenstaande voordelen.

 Bronnen:

1. Melina, Vesanto, Winston Craig, and Susan Levin. “Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: vegetarian diets.” Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics 116.12 (2016): 1970-1980.
2. https://nutritionfacts.org/video/taking-personal-responsibility-for-your-health/
3. Sabate, Joan, and Sam Soret. “Sustainability of plant-based diets: back to the future.” The American journal of clinical nutrition 100.suppl_1 (2014): 476S-482S.
4. Hayek, Matthew N., et al. “The carbon opportunity cost of animal-sourced food production on land.” Nature Sustainability 4.1 (2021): 21-24.
5. Herrero, Mario, et al. “Greenhouse gas mitigation potentials in the livestock sector.” Nature Climate Change 6.5 (2016): 452-461.
6. IPCC Special Report on climate change, desertification, land degradation, sustainable land management, food security, and greenhouse gas fluxes in terrestrial ecosystems https://www.ipcc.ch/srccl/