Duurzame menstruatieproducten: goed voor jezelf en de planeet

Hoe werkt het?

Wegwerpbare menstruatieproducten hebben veel voordelen gebracht maar hebben ook een keerzijde. In Europa staat maandverband in de top 5 van het plastic afval dat aanspoelt op de stranden. Over een levensloop produceer je immers 60 kg afval als je tampons gebruikt, en zelfs 90 kg bij maandverband¹. Daarnaast worden er veel kosten gemaakt om het afvalwater van tampons te zuiveren. Tot slot hebben wegwerp menstruatieproducten ook een groot effect op je gezondheid van hormoonverstorende tot allergiche reacties (zie ook afbeelding en brondocument)¹. Gelukkig zijn er alternatieven die duurzaam zijn, minder afval creëren én beter zijn voor je lichaam. We geven 5 tips.

Wat kun je zelf doen?

Om je te helpen om minder afval te hebben, gaven we in een eerder artikel 5 zero waste voedingstips. Je kan echter op nog veel meer vlakken stappen ondernemen om je levensstijl te verduurzamen want plastic wordt niet enkel gebruikt om onze voedingswaren te verpakken. Hierbij belichten we plasticvrije en natuurlijke menstruatieproducten.

1. Uitwasbaar maandverband van katoen.
Maandverband werd in de jaren 50 met gejuich ontvangen. Door de ontwikkeling van maandverband werd meer flexibiliteit gecreëerd en verminderde de zorg over zichtbaarheid door de kleding. Maandverband bestaat van boven naar beneden uit een absorberende laag, een vochtvasthoudende laag van watten met bijvoorbeeld siliconenkorrels, een antileklaag met plastic en een plaklaagje zodat het goed in de onderbroek blijft zitten. Het nadeel van dit plasticbevattend maandverband is dat het niet luchtdoorlatend is en dat wie het gebruikt daardoor vaker te maken krijgt met ongewenste bacteriën en schimmels in vergelijking met herbruikbaar maandverband van katoen dat.

Gelukkig zijn er nu herbruikbare katoenen maandverbanden in alle soorten en maten, in mooie felle kleuren gemaakt door microkredietbedrijfjes in ontwikkelingslanden of van ecokatoen in verhullend zwart. Verschillende dichtheden katoen in verschillende lagen vangen het vocht op en drukknoopjes houden het verband op zijn plek. Dit systeem werkt goed, zelfs tijdens de heftige dagen van de maandstonden.

 

2. Ecokatoenen tampons
Bij de teelt en productie van katoen worden heel veel bestrijdingsmiddelen en bleekmiddelen gebruikt. Wil je daar niet aan bijdragen en deze middelen liever niet dicht op je huid dragen, dan kan je ecokatoenen tampons gebruiken. Er bestaat ook ecokatoenen wegwerpmaandverband met minder of geen plastic in. Het nadeel is dat tampons soms te lang ingehouden worden waardoor er infecties kunnen ontstaan (bron opzoeken). Bovendien creert dit nog steeds afval en er zijn alternatieven tampons, namelijk de menstruatiecup en de natuurspons.

3. Menstruatiecup.
Dit is het perfecte alternatief voor tampons. Het is een siliconen opvangbakje dat je in je vagina inbrengt. Je voelt er weinig of niets van eens het ingebracht is en je kan ermee bewegen of sporten. Een paar keer per dag leeg je de cup in de wc en spoelt hem om. Een tip is om een toilet te gebruiken waar je ook een handwastafel hebt, of een flesje water mee te nemen om het te spoelen. Het is even wennen om in te brengen, maar daarna kun je het jarenlang gebruiken. Je hoeft geen maandverbanden of tampons meer bij te hebben, enkel deze cup. Ook cups bestaan in allerlei maten en vormen en er zijn zelfs aangepaste modellen, bijvoorbeeld voor bij het sporten kijk in deze gids welke cup het beste bij je past.

4. Natuurspons.
Dit is een klein afgerond zacht natuursponsje dat je inbrengt en om de paar uur (afhankelijk van de heftigheid van de maandstonden) uitspoelt. Door het gevaar van doorlekken, raden wij aan de spons te gebruiken in combinatie met katoenen maandverband of menstruatie ondergoed. Voor lichte maandstonden is de natuurspons een goed alternatief voor tampons.

5. Menstruatie ondergoed.
Dit ondergoed biedt het comfort van ondergoed maar is innovatief gemaakt waardoor het erg absorberend werkt. Ongesteldheidsbroekjes zijn maar tot een 10 wasbeurten werkzaam maar menstruatie ondergoed is erg lang herbruikbaar. Bij lichte bloeding is het mogelijk om dit ondergoed als dagelijkse slip te gebruiken bijvoorbeeld bij de laatste dagen van de menstruatie of bij hevigere bloeding kan het net die extra zekerheid bieden aanvullend bij het gebruik van bijvoorbeeld een menstruatie cup. Er komen merken die dit type ondergoed aanbieden bijvoorbeeld het circulaire en duurzame Belgische bedrijf miokoo. Dit kwalitatieve ondergoed is vaak een investering maar ze gaan erg lang mee en kunnen een comfortabele en afvalvrije oplossing bieden.

Waar vind je meer informatie? 

Je voedingspatroon verlicht je maandstonden. 
Veel vrouwen ervaren veel last van onregelmatige of pijnlijke maandstonden. Uit onderzoek blijkt dat een plantaardig voedingspatroon met onbewerkte producten en weinig vet de hormonenbalans weer in evenwicht kan brengen, menstruele pijnen kan verlichten en de vruchtbaarheid kan verhogen². Meer informatie over een plantaardig voedingspatroon vind je hier op de website.

Bronnen

1. Women Engage for a Common Future (WECF) international. Gifvrij ongesteld – milieuvriendelijke gezonde plasticvrije menstruaties (2020) Link
2. Barnard, N., Facc, MD. Your body in balance. Grand Central Publishing (2020)